وضعیت روزنامه نگاری در ایران

روزنامه های سه نفره

بیژن مقدم مدیر مسئول روزنامه جام جم

یزدفردا: بررسی وضعیت روزنامه ها، و چرایی کاهش تیراژ از بالای 500 هزار به زیر 5 هزار و کاهش خبرنگاران و نیروی انسانی هر روزنامه از 35 تا 150 نفر به 3 تا 5 نفر، ظرف 10 سال اخیر و به خصوص در 5 سال گذشته، و افزایش کمیت و تعداد روزنامه ها با اسامی رنگارنگ به جای افزایش کیفیت، موضوعی است که به بررسی همه جانبه نیاز دارد و علاوه بر شرایط اقتصادی و مالی آنها، باید اثر فضای سیاسی و کاهش شدید تیراژ هر کدام بر کاهش کیفیت مطالب، اثر اینترنت، وب سایت و وب لاگ بر کاهش خواننده روزنامه ها و ... را بررسی کرد.

واقعیت این است که سیاست کلان فضای رسانه ها نیز تغییر کرده و توجه به کمیت روزنامه ها و انتشار صدها روزنامه و هفته نامه و مجله ،جای انتشار چند نشریه با تیراژ یک تا 20 میلیون نسخه ای را گرفته است و به جای این که 10 روزنامه ها با کیفیت و با تیراژ چند میلیونی داشته باشیم که 200 خبرنگار و نویسنده در هر روزنامه کار کند، شاهد حضور صدها روزنامه وهفته نامه با تیراژ زیر 10 هزار نسخه هستیم که در هر روزنامه تنها سه تا 6 نفر کار می کنند.

براین اساس، لازم است که کارشناسان و خبرگان مطبوعات، به تحلیل چرایی و ارائه راه حل بپردازند تا بخشی از مشکلات موجود برطرف شود و حداقل شاهد انتشار روزنامه هایی باشیم که درمقایسه با قیمت کاغذ با ارزش و گران قیمت روزنامه ، به گونه ای کار کنند که چند مطلب تحلیلی و به درد بخور را به خواننده ارائه دهند و همان تلکس های خبرگزاری ها را از نسخه اینترنتی به نسخه کاغذی تبدیل نکنند.

بيژن مقدم مديرمسئول روزنامه جام‌جم در گفت‌وگو با فارس، يكي از دلايل گرفتار شدن مطبوعات در چنين وضعيتي را مشكلات مالي دانست كه منجر به تعديل نيروها شده و گفت: روزنامه‌اي كه تنها با ۵ يا ۶ نفر نيرو در حال انتشار است، نمي‌تواند در جذب مخاطب توفيقي داشته باشد.

نوع برنامه و تصميمات معاونت مطبوعاتي مي‌تواند اين معاونت را به‌صورت واقعي تبديل به "خانه مطبوعات " كند يا معاون مطبوعاتي به گونه‌اي حركت و رفتار كند كه تمام رسانه‌ها از آن فراري باشند.

درباره مطالبات اهالي مطبوعات و رسانه‌ها از معاونت مطبوعاتي و محمدزاده به عنوان معاون جديد مطبوعاتي نیز باید گفت نخستين نكته‌اي كه درك دقيق از آن براي معاونت مطبوعاتي ضروري است، شناخت دقيق وضعيت فعلي مطبوعات است.

‌هر مديري اگر شناخت درست و دقيقي از وضعيت فعلي نداشته باشد، در طرح‌ها و برنامه‌هاي خود نمي‌تواند موفقيتي را كسب كند و منظور از اين شناخت اعم از وضعيت اقتصادي، فرهنگي و مشكلات ريشه‌اي است كه مطبوعات ما با آن دست به گريبان هستند.

معاونت مطبوعاتي "خانه مطبوعات " است

تعامل سازنده با مطبوعات از ديگر نكات كليدي است كه معاون جديد مطبوعاتي بايد به آن توجه داشته باشد. محمدزاده در مراسم توديع و معارفه خود تعبير زيبايي را از نوع تعامل معاونت مطبوعاتي با مطبوعات و رسانه‌ها داشت مبني بر اينكه "معاونت مطبوعاتي خانه مطبوعات است " اين تعبير خوب، دقيق و درستي از سوي معاون جديد مطبوعاتي است و اميدوارم وي اين رويه را به گونه‌اي دنبال كند كه مطبوعات واقعا معاونت مطبوعاتي را "خانه " خود بدانند.

تحقق تعامل مثبت بين معاونت مطبوعاتي و مطبوعات منوط به برنامه‌ها و نوع مواجهه معاونت مطبوعاتي با رسانه‌ها است. نوع برنامه و تصميمات معاونت است كه مي‌تواند معاونت مطبوعاتي را به صورت واقعي تبديل به "خانه مطبوعات " كند يا به گونه‌اي حركت و رفتار كند كه تمام رسانه‌ها از معاونت مطبوعاتي فراري باشند و از آن دوري كنند.

توجه به ارتقاي مطبوعات در بعد كمي و كيفي

نكته بعد، ارتقاي كمي و كيفي مطبوعات است؛ ارتقاي مطبوعات در بخش داخلي و توجه به آموزش نيروي انساني كارآمد براي مطبوعات و خبرگزاري‌ها از اهميت خاصي برخوردار است البته آن چه بيشتر مد‌نظر است، ارتقاي كيفي است.

وضعيت بغرنج اقتصادي برخي از روزنامه‌ها باعث افت شديد سطح كيفي اين دسته از مطبوعات شده است. در حال حاضر وقتي وضعيت برخي از روزنامه‌ها را مشاهده مي‌كنيم، مي‌بينيم كه برخي از روزنامه‌هاي كشور گستره توزيع آن فقط محدود به تهران است و يا در نهايت در چند شهر بزرگ منتشر مي‌شود.

روزنامه‌اي با گستره توزيع در يك استان و با تيراژ ۵ يا ۶ هزار نمي‌تواند اطلاق نام "روزنامه " را داشته باشد البته از اين دست روزنامه‌ها زياد داريم كه نيازمند كمك مالي و ارتقاي سطح خود هستند.

روزنامه‌هايي كه تنها با ۵ نفر نيرو منتشر مي‌شوند

يكي از دلايل گرفتار شدن مطبوعات در چنين وضعيتي مشكلات مالي است كه منجر به تعديل نيروها شده و روزنامه‌اي كه تنها با ۵ يا ۶ نفر نيرو در حال انتشار است، نمي‌تواند در جذب مخاطب توفيقي داشته باشد.

نقش معاونت مطبوعاتي در حل اين دسته از مشكلات مطبوعات قابل توجه است. اگر مشكلات اقتصادي روزنامه‌ها حل شود بسياري از اين معضلات قابل حل است چرا كه مشكلات اقتصادي به صورت تدريجي آنقدر به روزنامه‌ها فشار آورده و باعث شده اين دسته از روزنامه‌ها مجبور به تعديل نيروهاي خود شوند و در نهايت تمام نيروي يك روزنامه به چند نفر خلاصه شده است.

در مواردي برخي از روزنامه‌ها تنها ۳ نفر نيرو دارند و وقتي از هر يك از اين نيروها سؤال مي‌شود كه شما مسئول كدام گروه هستيد در پاسخ مي‌گويد گروه اجتماعي، فرهنگي، سياست خارجي و ... گاهي ديده مي‌شود كه يك نفر نيرو در روزنامه، مسئول بستن ۵ صفحه از صفحات روزنامه است.

وقتي از مسئولان چنين روزنامه‌هايي در خصوص چرايي مبتلا شدن به اين وضعيت سؤال مي‌شود در پاسخ به مشكلات اقتصادي اشاره مي‌كنند حال اگر اين دسته از مشكلات حل شود بسياري از اين روزنامه‌ها مي‌توانند به عرصه پرنشاط فعاليت بازگردند

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا